پیشینه فرش ایرانی

قالی بافی از دیرباز تا کنون یکی از کهن ترین ترین هنر های ملی ایران زمین بوده است. حصیر بافی و سبد بافی را سرآغاز فرش بافی دانسته اند. در سیر تحول نساجی پس از حصیر بافی و ابداع نمد، گلیم و در نهایت فرش ظهور پیدا کرده است. فردوسی در شاهنامه سرآغاز قالی بافی را در دوره حکومت تهمورث می داند. طرح های موجود در فرش ها معمولا ملهم از افکار و احساسات انسان نسبت به زندگی و محیط اطراف اش و به نوعی بازنمایی فرهنگ او در آن دوره بوده است. تاریخ طبری نیز این مسئله را تائید می کند.

فرش به زیراندازی گفته می شود که با موادی از جمله پشم، ابریشم و الیاف مصنوعی بافته می شود. نکته ای که وجود دارد این است که فرش با قالی تفاوت دارد. فرش هر چیز گستردنی است و قالی فرش دارای گره و پرز است که در اشعار ناصر خصرو به آن اشاره شده است.

پیشینه فرش و قالی

 از قرون اولیه هجری تنها مدارک و شواهدی جهت وجود هنر فرش بافی وجود دارد. در کتاب حدود العالم من المشرق المغرب به قالیچه مناطق فارس و طبرستان و آمل اشاره دارد که شامل فرش و حصیر و گلیم می شود. فرش هایی نیز در مناطق بروجرد، زرنگ، جهرم و نخجوان و سایر مناطق یافت شده است که به ترتیب فرش هایی مانند فرش طبری و سیستان، زیلو، مدخان و جوال و غیره را می توان نام برد.

در ادامه به ترتیب در اثار زیر به این مطالب اشاره شده است:

مقدسی در قرن چهارم در کتاب احسن الصاهیم: اشاره به فرش ها و گستردنی های خوزستان، سوسنگرد، داراب و جهرم و قاعنات

 ناصر خسرو: اشاره به فرش مشهد در آثارش

یعقوبی: اشاره به قالی بافی آذربایجان و رواج قالی بافی در آنجا

ابن بطوطه: عنوان می کند که در دیزج و ایزه فرشی به رنگ سبز برای او پهن کرده اند

ابن خلدون: عنوان می کند که هر سال  ششصد قالی به عنوان خراج به دربار خلفا فرستاده می شود

جعفر تبریزی در دوره تیموریان: اشاره به رواج فرش بافی و وجود فرش های نفیس در این دوره

قالی بافی در بین روستاییان متداول بوده، در حال حاضر نیز با اصالت ترین فرش ها توسط روستاییان و قبایل شهر های تبریز، مشهد، اصفهان، بیجار، ترکمن و ... پیدا می شود ." فرش ایران" در سراسر دنیا بسیار معتبر بوده و در اکثر موزه های مهم جهان  قالی ایرانی به عنوان اشیاء با ارزش در معرض نمایش قرار می گیرد. در این فرش ها بیشتر از مینیاتورها و نقش های هندسی لچک ترنج و اسلیمی استفاده شده است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد تاریخچه فرش ایرانی به لینک زیر مراجعه نمائید.

تاریخچه فرش ایرانی